Kontynuując wątek narodowości w parafii ks. Kucharski pisze tak:  Spotkałem się wiele lato po wojnie z kilkoma takimi wypadkami: Przyjeżdża do Nakła człowiek, który dom rodzinny opuścił w czasie wojny. Poszedł wtedy do wojska, dostał się do niewoli, stamtąd przedostaje się do Niemiec i po blisko dwudziestu latach przyjeżdża do rodzinnego Nakła. Mówi wprawdzie gwarą śląską, ale mówi po polsku i to bardzo ładnie. Wniosek? W domu mówiono po polsku. Dziś tutaj wszyscy używają języka polskiego. Być może, że niejeden nie czuje po polsku, ale to już inna sprawa. Ludzie ci oczekiwali innej Polski, nie tej z wypaczeniami stalinowskimi i propagandą anty-religijną. Od roku 1956, kiedy to można było uzyskać pozwolenie na wyjazd za granicę, wyjechało do Niemiec kilkanaście rodzin. Rezem wyjechało niecałe 100 osób z Nakła i Grabowa. Nieliczni pojechali do Niemiec Wschodnich. Większość udała się na Zachód. Jestem pewny, że - gdyby to było możliwe - nie tylko pół mojej parafii, ale pół Polski wyjechałoby na Zachód, co byłoby następstwem nie tyle przekonań narodowościowych, ile przekonań politycznych. Ludzie już mają dość „dążenia do socjalizmu”, ciągłych niedostatków i biedy, komunistycznego bałaganu i wiecznych kłopotów. Przecież podstawowym prawem człowieka, jak również podstawą zadowolenia człowieka, jest wolność: wolność osobista, religijna, słowa, pracy, zrzeszeń... Niedostatek tych właśnie praw czujemy wszyscy.

JM dopisuje: W 1925 r. Nakło liczyło 919 obywateli: 160 j. Polski uważa za ojczysty, 105 j. Niemiecki, a 653 [obywateli] używa obu języków. W tymże roku w Nakle jest 121 budynków mieszkalnych. W plebiscycie (20.III.1921) mieszkańcy Nakła w ogromnej większości wypowie-dzieli się po stronie Polski (choć znaleźli się w obrębie państwa niemieckiego). Na 484 uprawnionych do glosowania, 349 głosów było za Polską, 134 za Niemcami, 1 głos był nieważny.  Powstańcami w Nakle byli: Franciszek Warzecha, Teofil Wrzyszcz. W 1934 w Nakle istniała komórka Związku Polaków w Niemczech. Przewodniczącym był Andrzej Bawoł. Urządzano kursy j. Polskiego, była polska biblioteka i śpiewacze towarzystwo.

C.d.n.